MELVEREN

Het kasteel van Nieuwenhoven

Na de schenking in de negende eeuw door Bertha van Vlaanderen, echtgenote van Boudewijn van Vlaanderen, van het gebied "Bruderholt" aan de Trudoabdij bouwden de monniken er een hoeve en begonnen met de ontginning van de meest geschikte delen van het woud. Alleen de sterke hellingen en de moerassige gedeelten bleven bebost. Ongeveer 200 jaar later werd de hoeve tot "speelhof van de abt" omgebouwd en kreeg ze de naam "Nieuwe Hove". Om de monikken van voldoende vis te voorzien werden er visvijvers aangelegd in de vallei van de Kelsbeek.

In de 17de eeuw bezat de Sint-Trudoabdij 430 ha grond bij Nieuwenhoven, waarvan 259 ha bos.

Dit landgoed werd bij de Franse Revolutie in zijn geheel verbeurd verklaard en in 1797 gekocht door een ex-kloosterlinge Anne Barbe Hella. Zij verkocht het aan de familie Niesse-Massion in 1804.

Generaal Etienne Jacques Travers (1765-1827) geboren in Nehou (Regio Normandië - Frankrijk) en schoonzoon van de familie Niesse erfde het domein in 1811.
Travers was achtereenvolgens generaal (generaal-majoor en luitenant-generaal) in dienst van het Franse koninkrijk, de Franse republiek, het Koninkrijk Holland, het Eerste Franse Keizerrijk van Napoleon en het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden. Hij vocht in de Slag bij Leipzig in 1813 en de Slag bij Waterloo in 1815 en raakte in beide veldslagen gewond. Hij droeg ook de adelijke titel van baron.

Zijn dochter Laure Travers (1812-1895) huwde in 1833 in Luik met de Engelsman Baron Charles Whettnall (1811-1882), buitengewoon afgezant en gevolmachtigd Minister van Koning Leopold I.
Charles Whettnall was de zoon van Elisabeth Stevens (1785-1815) geboren in St. Ives (Engels graafschap Cambridgeshire) en Thomas Whett (1780-1820) geboren in Wrexham (Wales). De moeder is dus slechts 30 jaar geworden en de vader 40 jaar. Zij zijn getrouwd in Londen in 1809.

Klik op de foto om te vergroten.

In 1861 liet het echtpaar Charles Whettnall-Lare Travels het voormalig abtenverblijf en de dienstvleugels restaureren en verbouwen in schilderachtige neo-Tudorstijl. Van dan af werd het "kasteel" genoemd.

Het was architect Gerard, leerling van Louis Roelandt en later stadsarchitect van Hasselt die de plannen maakte voor de verbouwing en die ook het ontwerp maakte voor de beelden die gemaakt werden door beeldhouwer Conelis Janssen.

Hij liet een brug aanleggen over de zgn.kasteelvijvers. De brug en het kasteel waren versierd met grote stenen beelden van roemrijke figuren uit de Engelse, de Belgische en de Franse geschiedenis.
Deze beelden zijn na de brand van het domein Nieuwenhoven in 1933 naar de Hallen van het stadhuis van Sint-Truiden verhuisd.

Klik op de foto om te vergroten.

Baron Charles Whettnall drukte ook zijn Engelse stempel op de omgeving.
We denken daarbij aan de boswachterswoning uit 1855 en de bijhorende vakwerkschuur. We denken eveneens aan de herberg Moeder Lambik gelegen langs de Engelbamp. Deze boswachterswoning heeft een zelfde stijl als de herberg Moeder Lambik, een zogenaamde Engelse landelijke stijl. Aanpassingen aan beide gebouwen is waarschijnlijk te dateren in het laatste kwart van de 19de eeuw. Begin 20ste eeuw waren er nogmaals aanpassingen.

De boswachterswoning doet thans dienst als bezoekerscentrum van het provinciaal domein Nieuwenhoven.

Klik op de foto om te vergroten.

Dit kasteeldomein was destijds een van de grootste van het land en kende zijn hoogtepunt in 1870.

Het kasteel met hoeve en de omringde bossen was sinds 1873 privé eigendom van de adelijke familie de Moffarts.

Door een brand in 1932 werd het indrukwekkend kasteel met de talrijke spitse torentjes grotendeels vernield.
Pas in de jaren 1950 was het kasteel, na een volledige verbouwing in een eenvoudigere neo-renaissance-stijl, weer geschikt voor bewoning.
De voorgevel is geflankeerd door twee hoektorens. Het huidige kasteel is vierkant-vormig bijna toegebouwd met in het midden een groot binnenplein. Links van dit plein bevindt zich nog een gedeelte in engelse gothiek. Hieraan vastgebouwd ligt de oude abdijhoeve, gedateerd 1623. Deze abdijhoeve werd gebouwd door abt Hubert Germeys (1612-1638). Het poortgebouw van de abdijhoeve heeft een 16de-eeuwse laatgotische kern met trapgevels, een spitsboognis en zandstenen zijmuren.

Klik op de foto om te vergroten.

Naast het poortgebouw is het wapenschild van Hubertus van Suetendael, abt van Sint-Truiden (1638-1663) ingemetseld.

Het bos van Nieuwenhoven, ook Galgenbos genoemd, dreigde begin jaren zeventig van de 20e eeuw verkaveld te worden. Het werd gekocht door de provincie Limburg in twee fasen: een eerste deel werd in 1972 aangekocht, een tweede in 1996.

De provincie Limburg maakte er het Provinciaal Domein Nieuwenhoven van: een recreatief bosgebied van 161 hectaren met bezoekerscentrum en horeca.

Het hele domein had oorspronkelijk een oppervlakte van 190 hectare.
Maar in de resterende dertig hectare van het domein, dat behalve het kasteel ook een boerderij, een schuur, een koetshuis en een park met vijvers omvatte, had de provincie geen interesse.

Eerst probeerde de familie de Moffarts het kasteel zelf nog te onderhouden. Maar deze pogingen om het domein toch in de familie te houden zijn mislukt zegt barones Bénédicte de Moffarts.

Klik op de foto om te vergroten.

De acht kinderen van de familie waren, na het overlijden van hun ouders, niet langer bereid de hoge onderhouds- en restauratiekosten te betalen.
Immers alle familieleden woonden reeds ergens anders en iedereen had ook een beroep.
Het was nochtans met tegenzin dat ze het kasteel verkochten.

Klik op de foto om te vergroten.

In 2007 verkochten zij de resterende dertig hectaren aan mevrouw Jeanne Hoogenboom.
Mevrouw Hoogenboom werd dus eigenares van het kasteel met boerderij, schuur, koetshuis en het park met de vijvers.

In een artikel verschenen in de krant De Standaard op 22 januari 2010 werd een intervieuw weergegeven met mevrouw Jeanne Hoogenboom. (https://www.standaard.be/cnt/q02l75jk)
Wij citeren hier letterlijk:
Jeanne Hoogenboom was in een vorig leven fruitteler, cafébazin en emotioneel lichaamstherapeute. "Hier kan ik al mijn vorige beroepen samen uitoefenen", lacht ze. "Eigenlijk doen we niets anders dan wat de Benedictijnen hier eeuwenlang deden: zorg dragen voor het leven, de aarde en elkaar."

Op het domein van Kasteel Nieuwenhoven vind je behalve een kasteel, ook een historische hoeve en twintig hectaren land. Er worden cursussen gegeven over bewustzijn en duurzaam leven. Op termijn zal er een ecologisch samenhuisproject van zestien woningen, een hotel en een restaurant verrijzen.

We hopen te evolueren naar een zelfvoorzienend dorp, waar stilte, natuur en creativiteit centraal staan, vertelt Hoogenboom. Grote inspiratiebron is het Schotse Findhorn Ecovillage, opgericht in 1962 en daarmee het oudste ecodorp ter wereld.

Klik op de foto om te vergroten.

In het bos van het Provinciaal domein Nieuwenhoven.

Terug naar begin pagina Klik hier op de blauwe link om terug te gaan naar het begin van deze pagina